Адыгэ Макъ, 15.11.2017
Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэкIэ щытым щыкIогъэ зэхахьэр шIукIэ гум къинэжьыщт. Дунэе инвестиционнэ форумэу Мыекъуапэ щызэхащагъэм хэлэжьагъэхэр Iофтхьабзэм къырагъэблагъэхи, упчIэжьэгъу зэфэхъугъэх.
Институтым ипащэу ЛIыIужъу Адамэ зэхахьэр зэрищагъ. Ащ зэрэхигъэунэфыкIыгъэу, тэ, зэлъэпкъэгъухэм, нахьыбэрэ тызэлъыкIонхэм фэшI зэлъыIэсыкIэ амалэу щыIэхэр нахьышIоу дгъэфедэхэ зыхъукIэ, хэхъоныгъэхэр тшIыщтых. Адыгабзэм изэгъэшIэн, тишэн-хабзэхэм афэгъэхьыгъэ тхылъхэр, нэрылъэгъу IэпыIэгъухэр тапэкIи къыдагъэкIыщтых. Институтым шIэныгъэлэжь цIэрыIохэр, шIэныгъэхэмкIэ кандидатхэр щэлажьэх.
Тыркуем хэбзэ шапхъэ хэлъэу адыгабзэр апшъэрэ еджапIэм щызэрагъашIэ. Сирием, Иорданием, фэшъхьаф къэралыгъохэу адыгэхэр бэ хъухэу зыщыпсэухэрэм ащ фэдэ екIолIакIэ егъэджэным ащыфашIыным имэхьанэ зыкъызэриIэтырэр зэхахьэм къыщаIуагъ.
Общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан изэфэхьысыжьхэм къащыхигъэщыгъэм куоу уегъэгупшысэ.
АмалышIухэр тиIэх
Тыркуем щыпсэурэ тилъэпкъэгъу кIэлэеджакIохэр Адыгэ Республикэм къырагъэблагъэхэзэ, ныбжьыкIэхэр нэIуасэ зэфашIых, ныдэлъфыбзэм изэгъэшIэнкIэ амалышIухэр къызэдагъотых. Псэ зыпыт зэхахьэхэм шIуагъэу къатырэр тинэрылъэгъу. ЗэлъыкIо зышIоигъо кIэлэеджакIохэм япчъагъэ хэпшIыкIэу хэхъо.
Лъэпкъ Iэмэ-псымэхэр зыщашIыхэрэ IофшIапIэу «Нанэм» ипащэу Нэгъуцу Аслъан кIэщакIо фэхъузэ, Тыркуем, Иорданием, Сирием, Израиль къарыкIыгъэ тилъэпкъэгъу ныбжьыкIэхэм зэIукIэгъухэр афызэхащэх. Адыгэ джэгухэм ащагъэфедэрэ пхъэкIычхэр зэрашIыщтхэ шIыкIэр А. Нэгъуцум къарегъэлъэгъух. Нэбгырэ пэпчъ ежь-ежьырэу ышIыгъэ пхъэкIычыр непэеплъ шIухьафтынэу ретыжьы.
Зэхахьэм адыгабзэкIэ щэгущыIэх, адыгэ быракъыр пчэгум лъагэу щаIэты, лъэпкъ орэдхэр къыщаIох, орэдышъохэр щэжъынчых. Адыгэ джэгоу щызэхащэрэм зыныбжь хэкIотагъэхэри, ныбжьыкIэхэри щызэдэуджых.
НэIуасэ зэфэхъугъэхэр псынкIэу зэбгырыкIыжьыхэрэп, телефонкIэ зэфытеонхэу зэзэгъых, якъэбархэр къызэфаIуатэх. Анахьэу къыхэдгъэщырэр тапэкIи зэлъыкIонхэм фэшI амалэу щыIэхэм зэрягупшысэхэрэр ары.
ЗэдэгущыIэгъухэм яшIуагъ
— Сэ адыгабзэр дэгъоу сэшIэ, — къыщиIуагъ Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым щыкIорэ зэхахьэм Тыгъужъ Сэрвэт. — СицIыкIугъом бзэр зэзгъэшIагъэшъ, сщыгъупшэжьырэп. Мыекъуапэ щыслъэгъугъэр бэ. Сатыум тытегущыIэ зыхъукIэ, адыгабзэр къыхэтэгъэщы, тыбзэкIэ къызэфэтIуатэрэр нахьышIоу къыдгурэIо.
— Тыркум сыкъикIыгъ, Адыгэ Хасэм икъутамэ сырипащ, — зэдэгущыIэгъур лъегъэкIуатэ Хьаткъо Айдин. — Къуаджэм адыгабзэр щызэзымыгъэшIагъэр къалэм тыбзэкIэ щыгущыIэу бэрэ плъэгъущтэп. Хэкужъым нахьыбэрэ тыкъэкIон фае. Егъэджэн тхылъхэр тищыкIагъэх.
Югославием тилъэпкъэгъухэр къищыжьыгъэнхэм зиIахьышIу хэзышIыхьэгъэ Чэмышъо Гъазый лъэпкъ шIэжьым ехьылIагъэу къафиIотагъэр бэмэ ашIогъэшIэгъоныгъ.
Хьаткъо Айдин игущыIакIэ тедэIушъ, тшIогъэшIэгъон. Мыекъуапэ е республикэм ирайонхэм ащыщ щыпсэоу къытщэхъу. Адыгабзэр лъэшэу ыгу зэрэрихьырэр къытфеIуатэ. Юлэ Ченгиз тиныдэлъфыбзэ къыгурэIо, ау бэрэ рыгущыIэрэпышъ, ыгу илъыр икъоу къытфиIотэным фэхьазырэп.
Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр зэлъэпкъэгъухэр зэрэзэIукIагъэхэм осэ ин фишIыгъ, ау адыгабзэм изэгъэшIэн ехьылIэгъэ Iофыгъоу къаIэтыгъэхэм адыримыгъаштэу къыхэкIыгъ.
ТхакIэр зэблахъущта?
Латин тхакIэм тытехьажьмэ адыгабзэр нахь IэшIэхэу зэдгъэшIэн тлъэкIыщтэу IэкIыб къэралыгъохэм къарыкIыгъэхэм ащыщхэм къаIуагъ. ЛIыIужъу Адамэ къызэрэхигъэщыгъэу, кириллицэ тхакIэм тызэрэтехьагъэр нахьышIу. ЗэхъокIыныгъэхэр тшIынхэу тызыфежьэкIэ, непэ адыгабзэу дгъэфедэрэр тшIокIодыным ищынагъо щыI.
Шъхьэлэхъо Аскэр ынаIэ зытыридзагъэр Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым ятхакIохэм къыдагъэкIыгъэ тхылъхэр тарихъым зэрэхэхьагъэр ары. Арышъ, ныдэлъфыбзэм итхыкIэ амалхэр зэблэпхъунхэр тинепэрэ щыIакIэ ищыкIагъэп.
Тиадыгабзэ ибаиныгъэ, анахьэу фольклорыр, зэбгъашIэзэ, щыIэныгъэм куоу ухэплъэныр нахьышIукIэ зылъытэхэрэм уагъэгъуазэ.
Рагъэджэщтых, зэлъыкIощтых
Хэкужъым щырагъэджэщт тилъэпкъэгъу ныбжьыкIэхэр нахьыбэ зэрашIыщтхэр зэхахьэм къыщаIуагъ. Сатыум, бизнесым ахэщагъэхэм, зекIохэм ахэлэжьэрэ ныбжьыкIэхэм бзэр ашIэн фае. Адыгабзэри, урысыбзэри тиеджапIэхэм ащакIун алъэкIыщт.
Культурэм, искусствэм, спортым яшIуагъэкIэ зэлъыIэсыкIэ амалэу тиIэхэм ахэхъо. Волейбол, футбол, нэмыкI командэхэр зэдешIэнхэу зэнэкъокъухэр зэхащэщтых. ДзюдомкIэ, самбэмкIэ, шъхьафит бэнакIэмкIэ, фэшъхьафхэмкIи зэлъэпкъэгъухэм язэIукIэгъухэр зэхащэнхэм пылъыщтых.
Зэхахьэр заублэм ХыдзэлI Абдулахь зэдзэкIакIоу яIагъ. ЗэдэгущыIэгъур кIэухым фэмыкIозэ зэдзэкIакIо ямыщыкIэгъэжьэу алъыти, адыгабзэр агъэфедагъ. Зэкъошхэм ялъэмыдж бзэм зэригъэпытэрэр зэIукIэгъум къыщылъэгъуагъ. Илъэс зытешIэкIэ ащ фэдэ зэIукIэ зэхащэщт, IофшIагъэу яIэр зэфахьысыжьыщт.
ЕМТIЫЛЪ Нурбый.
Сурэтхэр зэхахьэм къыщытетхыгъэх.
